RT Myriad - шаблон joomla Joomla

Jak śmierć baliwa uchowała przed zniszczeniem Basztę Prochową

 

Kamienno-ceglana Baszta Prochowa z XIV w.

Koniec wieku XIV ciężki się okazał dla miasta. Banie, będąc twierdzą graniczną, było obiektem zainteresowania tak książąt pomorskich, jak i łasych na nie Brandenburczyków. Mieszkańcy Bań przy księciu obstawali, mimo iż w większości niemieckim językiem się posługiwali. Ziemia Bańska we władaniu joannickim była, lecz samo miasto wyłączone było spod władztwa zakonnego. W 1377 roku, by joannitów uspokoić, książęta szczecińscy zezwolili na budowę zamku obronnego, byle poza miastem go umieszczono. Wznieśli więc zakonnicy zamczysko w Swobnicy na wyspie. Nie odpuścili sobie jednak miasta i prawo do nadzorowania murów obronnych zachowali. Nie dziwota, że władzy tej nadużywali i po mieście się panoszyli, próbując wolę swoją miejscowej ludności narzucić.  

Wielka radość zapanowała więc wraz z turniejem rycerskim zorganizowanym przez joannitów na uroczystość św. Jerzego. Nie tylko bowiem rozrywkę zapewnili, ale też piwo, wino i gorzałkę z piwnic wytoczyli, by się ludziom przypodobać. Burgrabiemu zamku bańskiego wydało się to na tyle podejrzane, że straży kazał uważnie turniejowi się przyglądać i na ulicach podejrzanych rzeczy wypatrywać. Przeczucie go nie myliło, jak się bowiem okazało, rycerzom daleko do joannickich zakonników było. Z bliska strażnicy twarze brandenburskie widzieli płaszczem tylko zakonnym przykryte. Szczęściem tylko udało się też podsłuchać chłopom rozmowę komtura swobnickiego, którego na rozmowie z rycerzem brandenburskim przyłapali. Jak się okazało, komtur z balliwem Dethloffem von Walmoden zdradę planowali i na odpust św. Marii Magdaleny zając miasto chcieli. 

Na nocnej naradzie mieszczanie debatowali, jakie działania podjąć, co by do zajęcia miasta nie dopuścić. Postanowili więc, że balliwa trzeba zabić, co jeden z rajców, Daniel Ptasznik, ofiarował się uczynić. Szykować się więc poczęli, w czym ukradkiem kilku rycerzy wielkopolskich im pomagało. Planowano przebranych rycerzy do miasta wpuścić i tam się z nimi rozprawić. Wszystko poszło zgodnie z planem. Najprawdopodobniej w dniu Świętego Bricciusa, roku pańskiego 1399 Dethloff von Walmoden przybył do Bań. Zbrojnych przepuszczono przez bramy i czekano na atak. Gdy balliw dał znak do ataku na rycerzy rzucili się chłopi i obezwładnili albo zabili. Szturmujące, ukryte wcześniej wojsko, zastało bramy zamknięte. Dethloffa von Walmoden złapano przy Baszcie Prochowej, gdzie zabił go Daniel Ptasznik, z niemiecka Voglerem zwany.

Morderstwo balliwa stało się zarzewiem strasznych konfliktów. Dla miasta domagano się surowej kary. Bojąc się otwartego konfliktu z Brandenburgią książę niechętnie wyznaczył sąd, który miał rozstrzygnąć o karze dla mieszkańców Bań.  Wyrokiem sądu zwłoki Dethloffa von Walmoden zostały pochowane w baszcie, w której przyszła na niego śmierć. Opiekę wojskową nad miastem joannitom powierzono, zaś zamek rozebrano. Ustalono także karę 25 guldenów rocznie, płatną na ręce zakonne. Baszta, która pierwotnie „Samotnicą” była zwana, z biegiem czasu nazwę zmieniła. Od prochów Dethloffa von Walmoden, które tam umieszczono, „Prochową” zaczęła być mianowana. Przez wieki kolejne, brandenburczycy, wojska cesarstwa niemieckiego i Prusacy, zniszczyli inne baszty, oraz wyburzyli mury. Pozostała tylko Baszta Prochowa, którą z szacunku dla prochów pobratymca nikt zniszczyć nie chciał. I stoi ona do dzisiaj jako świadectwo wierności miasta Banie wobec książąt pomorskich.

 

Na podstawie: ks. Bronisław Kant, Gawędy Bańskie, Warszawa 1984 r.

Nasza strona korzysta ciasteczek dla Twojej wygody i zwiększenia funkcjonalności